Για εμάς, τις προσφυγικές και μεταναστευτικές κοινότητες, Η 20η Ιουνίου, ειδικά φέτος, δεν είναι ημέρα γιορτής, αλλά ημέρα πένθους. Θρηνούμε τα εκατοντάδες και χιλιάδες θύματα, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, που χάνουν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να ασκήσουν το βασικότερο των δικαιωμάτων τους: την πρόσβαση στη διεθνή προστασία.
Στην Ελλάδα, μία από τις κύριες πύλες εισόδου στην Ευρώπη, οι πολιτικές αποτροπής, οι συστηματικές επαναπροωθήσεις και η θεσμική αδιαφορία στοιχίζουν ανθρώπινες ζωές. Οι βίαιες επιχειρήσεις επαναπροωθήσεων (pushbacks) στο Αιγαίο και στον Έβρο, με ευθύνη του ελληνικού κράτους και της FRONTEX, έχουν τεκμηριωθεί επανειλημμένα από διεθνείς και εθνικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένου του Συνηγόρου του Πολίτη και διεθνών και εθνικών οργανισμών όπως το Refugee Support Aegean, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και άλλων. Οι πρόσφατες τραγωδίες, όπως το ναυάγιο στην Πύλο και το περιστατικό κοντά στη Ρόδο που τεκμηριώσαμε σε κοινή μας δήλωση, μαρτυρούν ένα αποτρόπαιο και επαναλαμβανόμενο μοτίβο κρατικής βίας.
Ακόμη κι όταν οι πρόσφυγες φτάσουν σε ελληνικό έδαφος, είναι καταδικασμένοι στην αφάνεια, στο θεσμικό αποκλεισμό και σε απάνθρωπες συνθήκες. Τα λεγόμενα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) λειτουργούν ως χώροι περιορισμού και ποινικοποίησης της προσφυγιάς. Οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας, χωρίς υποστηρικτικά προγράμματα, καταλήγουν άστεγοι και εκτεθειμένοι σε κινδύνους εκμετάλλευσης.
Η τρέχουσα κυβέρνηση, μέσα από μια δηλωμένα αποτρεπτική πολιτική, όχι μόνο σπρώχνει ανθρώπους στο θάνατο, αλλά επιχειρεί να φιμώσει τις φωνές όσων επιμένουν να μιλούν. Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στοχοποιούνται, ενώ οι πρόσφυγες εργαλειοποιούνται για πολιτικά οφέλη.
Ωστόσο, ως κοινότητες, δεν επαναπαυόμαστε. Μαζί με όλους όσους αντιστέκονται στη βαρβαρότητα και την απανθρωπιά, σηκώνουμε τη φωνή μας και διεκδικούμε.
Ημέρα αφύπνισης, συμπαράστασης και αλληλεγγύης
Αν και η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής προσφυγικής και μεταναστευτικής διαχείρισης, αντί να προστατεύει τις ζωές, συμμετέχει σε ένα ευρωπαϊκό σύστημα αποτροπής και αποκλεισμού, που έχει μετατρέψει τα σύνορα σε τόπους παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέχρι και θανάτου. Παρόμοιες πολιτικές εφαρμόζονται σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενισχυμένες από την έλλειψη ουσιαστικής πολιτικής διαμερισμού ευθυνών και αλληλεγγύης και την ανάδειξη αντιμεταναστευτικών κυβερνήσεων.
Ταυτόχρονα, η 20ή Ιουνίου αποτελεί και ημέρα διεθνούς προβληματισμού. Από τη Γάζα έως τη Συρία και το Αφγανιστάν, από την Ουκρανία έως το Σουδάν, εκατομμύρια άνθρωποι ζουν ξεριζωμένοι, διωγμένοι από πολέμους, φτώχεια και καταστολή. Δυστυχώς, η συνεχιζόμενη επέκταση των συγκρούσεων, όπως το πρόσφατο παράδειγμα στο Ιράν, προμηνύει ακόμη περισσότερους ξεριζωμούς αθώων ανθρώπων.
Δεν ζητάμε φιλανθρωπία. Ζητάμε τα αυτονόητα: υπευθυνότητα, ανθρωπιά και ανάληψη ευθύνης απέναντι σε όσα συμβαίνουν. Όλοι έχουμε ένα μερίδιο ευθύνης για να σταματήσει αυτή η αδικία.
Ζητάμε εθνικές, ευρωπαϊκές και διεθνείς πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της ρίζας του προβλήματος, του πολέμου και των συγκρούσεων. Ζητάμε ειρήνη και δικαιοσύνη. Εμείς οι ίδιοι, ως πρόσφυγες, είμαστε οι πρώτοι που ζητάμε την ειρήνη, ώστε κανείς να μην αναγκάζεται να εγκαταλείπει το σπίτι και τη ζωή του.
Επίσης, κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου για το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου, το οποίο έχει ήδη εγκριθεί ως ευρωπαϊκός νόμος και θα τεθεί σε εφαρμογή σύντομα. Το νέο αυτό πλαίσιο, σε συνδυασμό με τη σκληρή πολιτική και ρητορική των ελληνικών αρχών και τη μη υπεύθυνη στάση των ευρωπαϊκών θεσμών και κρατών, απειλεί να μετατρέψει την Ελλάδα και άλλες χώρες στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. σε αποθήκες ψυχών. Θα επιδεινώσει την ήδη δυσβάσταχτη κατάσταση, με απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης και κράτησης, ακόμη και για παιδιά, οικογένειες και άλλες ευάλωτες ομάδες. Οι πρώτοι που θα πληγούν θα είναι οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο, ενώ η χώρα μας θα εκτεθεί περαιτέρω διεθνώς.
Απαιτούμε – Καλούμε – Διεκδικούμε:
- Τον άμεσο τερματισμό των παράνομων επαναπροωθήσεων στα σύνορα
- Τη διαλεύκανση όλων των εγκλημάτων στα σύνορα και την απόδοση ευθυνών
- Την πρόσβαση στην προστασία και την αξιοπρεπή υποδοχή για όλους τους αιτούντες άσυλο
- Υποστήριξη των ευάλωτων ομάδων (γυναίκες, παιδιά, ασυνόδευτοι ανήλικοι) με πραγματική φροντίδα
- Τη θεσμική αναγνώριση και ουσιαστική συμμετοχή των προσφύγων και μεταναστών στο διάλογο και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων
- Τη στήριξη των προσφυγικών/μεταναστευτικών κοινοτήτων και των οργανώσεων στο πεδίο και στην κοινωνία
- Αλληλεγγύη και συντονισμό μεταξύ των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στην Ελλάδα και στην Ευρώπη ειδικά σε αυτήν την δύσκολη στιγμή
- Υπεράσπιση των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών, δημοκρατία, κράτος δικαίου, ανθρώπινα δικαιώματα
Το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων μαζί με τις κοινότητες που εκπροσωπεί, θα συνεχίσει να παλεύει καθημερινά για μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς διακρίσεις, με αξιοπρέπεια και ισότητα για όλους.
Δεν ξεχνάμε κανένα θύμα. Δεν σωπαίνουμε μπροστά στην αδικία. Ενώνουμε τις φωνές μας.
Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων
20 Ιουνίου 2025 – Παγκόσμια Ημέρα Πρόσφυγα
