Με αφορμή αυτή την ημέρα, το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων και οι Κοινότητες μέλη διοργάνωσαν μια εκδήλωση με σκοπό την ανάδειξη των συνεχών προκλήσεων και δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα. Πρόκειται για απάνθρωπες συνθήκες που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και πλήττουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια σε μια ευρωπαϊκή χώρα.
Επισημαίνουμε ότι αυτή η μέρα δεν είναι γιορτή για εμάς, αλλά πενθούμε εκατοντάδες ζωές που χάνονται καθημερινά στα διάφορα σύνορα της Ευρώπης. Η εκδήλωση αποτέλεσε μια υπενθύμιση ότι οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο υποφέρουν και κινδυνεύουν καθημερινά τόσο στο κατώφλι της Ευρώπης, όσο και εντός της, στα ονομαζόμενα κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας.
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν οι προσφυγικές κοινότητες, ορισμένοι πρόσφυγες διαμένοντες στα κέντρα “υποδοχής & φιλοξενίας” , θύματα επαναπροώθησης και βίας στα σύνορα της Ελλάδας και εκπρόσωποι οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και επικεντρώθηκαν στις ελλείψεις και στα σοβαρά προβλήματα του συστήματος ασύλου, προτείνοντας πιθανές λύσεις σε αυτά. Οι διαμένοντες στα camps ανέδειξαν τις αντίξοες συνθήκες και δυσκολίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά, όπως:
- Περιθωριοποίηση και αίσθηση ότι είναι κρατούμενοι σε φυλακές σαν εγκληματίες καθώς τα camps βρίσκονται έξω από τις πόλεις και τον ιστό της κοινωνίας. Αντιμετωπίζονται ως κίνδυνος για την κοινωνία που πρέπει να περιβάλλεται από υψωμένους τοίχους.
- Έλλειψη συγκοινωνίας και σύνδεσης με τις πόλεις και απόκλιση από την επαφή με την κοινωνία.
- Έλλειψη σε είδη πρώτης ανάγκης, όπως τρόφιμα και είδη υγιεινής, ιδιαίτερα για τις γυναίκες και τα παιδιά.
- Σημαντική δυσκολία πρόσβασης στο σύστημα υγείας και περίθαλψης, με αποτέλεσμα ακόμα και άνθρωποι να χάνουν την ζωή τους περιμένοντας ασθενοφόρα.
- Σοβαρά εμπόδια στην πρόσβαση στην εκπαίδευση, ιδιαίτερα για τα παιδιά και ανύπαρκτη δυνατότητα οποιασδήποτε ενασχόλησης για τους ενήλικους, με αποτέλεσμα την επιδείνωση των ήδη επιβαρυμένων ψυχολογικών προβλημάτων.
- Προβληματική διαδικασία ασύλου (καμία πρόσβαση σε νομική στήριξη, έλλειψη έγκυρης πληροφόρησης, μεγάλη αναμονή και καθυστέρηση στην ανανέωση των δελτίων ταυτότητας προσφύγων έως και ένα έτος).
Με αφορμή το πρόσφατο περιστατικό στην Πύλο, εκπρόσωπος του ΕΦΠ, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, δήλωσε: «Δεν γιορτάζουμε, πάντα θρηνούμε. Αυτό που έγινε στην Πύλο δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία τραγωδία. Συμβαίνει καθημερινά.»
Οι συμμετέχοντες της εκδήλωσης είχαν την ευκαιρία να ακούσουν τη μαρτυρία ενός πρόσφυγα που υπέστη περίπου είκοσι επαναπροωθήσεις στα σύνορα Έβρου- Ελλάδας. Έχοντας το τεράστιο θάρρος που χρειάζεται για να μιλήσει κανείς ανοιχτά για τέτοια βιώματα, ο νεαρός πρόσφυγας δήλωσε: “Υπόφερα τις συνέπειες περίπου 20 επαναπροωθήσεων. Μερικές φορές, επειδή έχω μικρή σωματική διάπλαση, είχα την τύχη να με θεωρούν ανήλικο και έτσι οι αστυνομικοί στα σύνορα δεν με χτυπούσαν. Ωστόσο κάποιες άλλες, δεν ήμουν το ίδιο τυχερός και οι αστυνομικοί με σφαλιάριζαν και με χτυπούσαν με γκλομπ. Ακόμη και κάτω από αυτές τις συνθήκες, έβλεπα τους φίλους μου και τους υπόλοιπους πρόσφυγες να τους χτυπούν με γκλομπ και κλωτσιές από τους συνοριοφύλακες”. Οι τραυματικές του εμπειρίες ρίχνουν φως στη σκληρή πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες στα σύνορα, όπου η βία και η κακομεταχείριση επιμένουν, αφήνοντας πολλούς σε οδυνηρές και επικίνδυνες καταστάσεις.
Μεταξύ άλλων, τέθηκε από μέλος μιας Κοινότητας, ένα προβληματικό σημείο σχετικά με την μεταχείριση των προσφύγων από τις ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές: «Εάν επρόκειτο για κρουαζιερόπλοιο που μετέφερε τουρίστες που πλησίαζαν τις ευρωπαϊκές ακτές σε κίνδυνο, οι αρχές σίγουρα θα έρχονταν γρήγορα να τους σώσουν, με συντονισμένη προσπάθεια από όλες τις χώρες της ΕΕ. Ωστόσο, όταν βρέθηκαν αντιμέτωποι με 700 άτομα που κινδυνεύουν σοβαρά να βυθιστούν και να χάσουν τη ζωή τους, το ίδιο επίπεδο συνεργασίας και συντονισμού δεν επεκτάθηκε. Είναι μια βαθιά περιφρόνηση των ευρωπαϊκών αξιών και παραβίαση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας». Αυτή η δήλωση υπογραμμίζει μια ανησυχητική ανισότητα στην απόκριση τηε ΕΕ στις ανθρωπιστικές κρίσεις και εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη δέσμευση της για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας ενόψει της δεινής κατάστασης των προσφύγων.
Δίνοντας έμφαση στην απάνθρωπη συμπεριφορά των αρχών, μέλος μιας άλλης κοινότητας ανέφερε: “Για την διάσωση των 5 ανθρώπων στο υποβρύχιο για την ξενάγηση στον Τιτανικό δαπανήθηκαν εκατομμύρια και συντονίστηκαν δυνάμεις και χώρες παγκοσμίως , και καλά έγινε. Μέσα σε ένα 24ωρο ανακοινώθηκαν οι αιτίες της τραγωδίας. Αντίθετα, 700 άνθρωποι στην Πύλο κινδύνευαν να βουλιάξουν και περίμεναν ώρες να σωθούν. Σε αυτή την περίπτωση, δεν υπήρξε κανένας συντονισμός, καμία δαπάνη και δεν θεωρήθηκε καν έκτακτη κατάσταση. Είμαστε σίγουροι ότι δεν θα γίνει κάποια σοβαρή και ανεξάρτητη έρευνα για να διαλευκανθεί η υπόθεση. Είμαστε έκπληκτοι που κατηγορήθηκαν τα θύματα άδικα και είναι πραγματικά ντροπή της Ελλάδας και της Ευρώπης.” Αυτή η δήλωση υπογραμμίζει την έντονη αντίθεση στην απόκριση μεταξύ διαφορετικών κρίσεων, εγείροντας
ανησυχίες για τη μεταχείριση των προσφύγων και την έλλειψη λογοδοσίας σε τέτοιες καταστάσεις.
Για την προβολή των διαφόρων δεξιοτήτων των προσφύγων, τα οποία τείνουν να «θάβονται» κάτω από την ταμπέλα «πρόσφυγας», η εκδήλωση παρουσίασε επίσης μια έκθεση τέχνης με τίτλο «HARTS». Το Hands on Refugees Talent and Sustainability είναι μια πρωτοβουλία του ΕΦΠ, που στόχο έχει να φέρει στο φως τις ικανότητες και τα ταλέντα των ανθρώπων στη συγκεκριμένη περίπτωση με τη μορφή μιας εικαστικής έκθεσης ζωγραφικής με έργα που φτιάχτηκαν από γυναίκες πρόσφυγες, αλλά και μουσική από συγκροτήματα προσφύγων που διαμένουν στα camps.
Η εκδήλωση του ΕΦΠ, έδρασε ως υπενθύμιση για το ότι η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων πρέπει να αποτελεί ημέρα μνήμης χιλιάδων ανθρώπων που έχασαν την ζωή τους στην τραγική προσφυγική διαδρομή. Επίσης αποτέλεσε και ευκαιρία για τους πρόσφυγες να έχουν τον πρώτο λόγο, αναδεικνύοντας τις ικανότητές τους, τα ταλέντα τους αλλά και εστιάζοντας στις προκλήσεις που καλούνται συνεχώς να αντιμετωπίζουν. Μέσα από την εκδήλωση καταδείχθηκε η επείγουσα ανάγκη για αλληλεγγύη και κατανομή ευθυνών στην Ευρώπη, η διερεύνηση και διάσωση των προσφύγων σε κίνδυνο, καθώς και η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
